«Наурыз — жыл басы»


Қазақстан Республикасында көктем 21 наурызда өз құқығына толықтай енеді-дәл осы ерекше күні көктемнің күн мен түннің теңесуін ғана емес, табиғаттың жаңаруын да білдіретін жарқын Наурыз мерекесі атап өтіледі. Наурыз құнарлылықты, достық пен сүйіспеншілікті білдіреді. Бұл күні Ұлттық киім киіп, туыстары мен достарына қонаққа барады және ізгі тілектерін айтады. Наурызды Жаңа жыл мерекесі деп санауға болады, өйткені екі мереке де жаңа өмірдің хабаршысы болып саналады. Наурыз мейрамы «жаңа күн» дегенді білдіреді.

Мереке қарсаңында «Жоғары математика» кафедрасының ұжымы қашықтық форматта «Наурыз-жыл басы» атты әдеби — музыкалық концерт ұйымдастырды. Қазақ халқы ата-бабаларынан мұраға қалған салт-дәстүрлерді қастерлейді, сондықтан кафедра оқытушылары осы дәстүрлердің бірі – «беташарды» орындады. Бұл дәстүрлі түрде қазақтың үйлену тойында өткізілетін салт, қалыңдықтың бетін ашу. Тойға шақырылған қонақтар жинала салысымен, қалыңдық салтанатты түрде шығарылып, рәсімді жасалады. Бүкіл салт «Беташар»деп аталатын әнмен өтті.

Әнші домбырада ойнап, туған-туысқандарын өлеңмен атап өтіп, қалыңдықты әрқайсысына тағзым етуге шақырады, оған жауап ретінде күйеуінің жақын туыстары көргені үшін сыйлықтар берді («коримдик»).

Содан кейін енесі қалыңдықтың қасына барып бақыт және амандық тілеп шәлісі шешеді.

Шәлі қатысқан әйелдерге берілді, олардың арасында тең бөлінеді.

Содан кейін әйелдер осы матамен қымыз бен шұбатты шайқауға және сақтауға арналған ыдысты байлайды.

Үйлену тойынан кейін сәукелесін шешіп, орамал киеді. Бас киімдерді ауыстыру оның тұрмыстағы әйелдер тобына жататынын білдірді.

Сонымен қатар, «Тимс» платформасы арқылы кафедра ұжымы мен студенттердің қатысуымен онлайн – концерт өткізілді.

Қатысушылар әрбір мерекелік үстелде дәстүрлі наурыз-көже тағамының болуы Наурыз мейрамының ажырамас бөлігі болып саналатынын айтты

Наурыз көженің құрамы жеті түрлі: ет, су, ұн, май, тары (күрішпен немесе жүгерімен алмастыруға болады), тұз бен сүттен дайындалатын нәрлі бай сорпа.

Наурыз көженің құрамындағы  қосылған тағам өмірдің жеті қағидасының бірін білдіреді: өсу, сәттілік, бақыт, байлық, денсаулық, даналық және аспанды қорғау.

Наурыз рәміздерге толы. Наурыз мейрамын тойлауда наурыз көжедегі жеті — жеті тағам ерекше мәнге ие, ол кейін жеті тостағанға құйылып, дана ақсақал ақсақалдардың алдына қойылады. Әрқайсысы өз үйіне жеті қонақты шақыруы керек, сонымен қатар жеті үйге бару керек.

Наурыз мейрамында қымыз – бие сүтінен дайындалған ашытылған сүт сусыны ішіледі. Наурыз айында Қазақстанда ақындар деп аталатын өткір тілді ақындардың айтыстары өтеді.

«Наурыз — жыл басы» концертінің ұйымдастырушылары, аға оқытушы, доцент М.А. Г. С. Шаихова және аға оқытушы Ж. М. Тулеутаева студенттер арасында келесі номинациялар бойынша орындарды атап өтті: үздік әнші, үздік биші, үздік оқырман, үздік күйші.

Наурыз Қазақстанның үш күн бойы атап өтілетін мемлекеттік мерекесі ғана емес, сонымен қатар БҰҰ Халықаралық мереке ретінде танылды. Наурызды Орта Азияның барлық елдерінде, сондай-ақ Грузия, Үндістан, Иран, Қытай, Түркия және әлемнің көптеген басқа елдерінде атап өтеді.

 

Без рубрики