AP09562489 «Дайын өнімнің сапасын арттыру мақсатында кезең-кезеңмен IT-менеджмент негізінде фасонды құю өндірісінің технологиясын әзірлеу» ғ.ж. Исағұлова Д.А.
Өзектілігі
Еліміздің өнеркәсібінде металлургиялық өндірістегі жұмыс процестерін автоматтандыру және цифрландыру бастапқы сатыда. Бұл процестер өнімділікті арттыру және өндіріс шығындарын азайту үшін өте маңызды. Өңірдегі нақты салалардың ерекшеліктерін ескере отырып, құю цехтарында құйма дайындамаларын дайындаудың технологиялық процестерінің әрқайсысына қолданылатын бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалана отырып, пішінді құймаларды дайындау технологиясын әзірлеу өндірісте өндірілетін құймалардың сапасы мен көлемін айтарлықтай жақсартуға мүмкіндік береді.
Жобаның мақсаты
Қызмет ету мерзімін 1,5-2 есеге арттыруды қамтамасыз ететін бөлшектерді пайдалану шарттарына байланысты қасиеттердің оңтайлы кешені бар хромды шойындардан тау-кен-шахта жабдығының бөлшектерін өндіру технологиясын әзірлеу және енгізу.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
Дайындық процестерінің техникалық-экономикалық көрсеткіштері бойынша деректер базасы құрылды. Газдандырылатын үлгілер бойынша құю технологиясын жаңғырту үшін құюдың түрлі тәсілдерін қарастыра отырып, құюдың тұрақты сапасын қамтамасыз етеді, өндірістің ықшамдылығын қамтамасыз етеді. Бұл технологияны енгізу кез-келген маркалы болат, шойын және түрлі-түсті құюды өндіруге; металды пайдалану коэффициентін 0,90÷0,98 дейін арттыруға; салмағы бірнеше грамнан бірнеше тоннаға дейін құймалар жасауға; өндірістік алаңдарды 3 ÷ 4 есе азайтуға; шығарылатын өнімнің шығындарын 25 ÷ 50 %-ға азайтуға мүмкіндік береді; шихта материалдары мен ферроқорытпаларды тұтынуды 20÷30% — ға азайту.
 |
 |
|
Құю жүйесін есептеу бағдарламасы |
|
Зерттеу тобы
- Исағұлова Диана Аристотельқызы – ғылыми жетекші, PhD, НТМ каф. доценті.
Scopus ID 55778253200
- Бұқанов Жанат Өміртайұлы – жауапты орындаушы, НТМ каф. аға оқытушысы\
ORCID 0000-0001-6652-3654
- Аринова Сания Қасқатайқызы — PhD, НТМ каф. оқытушысы. Scopus Author ID 57192206332
Жарияланымдар тізімі:
- Аринова С.К., Исагулова Д.А., Буканов Ж.У. Создание базы данных по технико-экономическим показателям литейного производства // CIS Iron and Steel Review, Москва. Ore & Metals Publishing House – 2021 (IF Scopus 0,953, Web of Science Квартиль – Q1, Scopus процентиль — 74-й).
- Исагулова Д.А,, Аринова С.К., Буканов Ж.У. Разработка технологии производства фасонного литья на основе поэтапного IT-менеджмента с целью повышения качества готовой продукции // Монография. Казахстан. Изд. Идиллия tip, 2021. 57 c. ISBN 978-601-355-013-8.
Патент алуға өтінім берілді: С.Қ.Аринова, Д.А.Исағұлова, Ж.Ө.Бұқанов. және т.б.. Кезеңді IT-басқару негізінде пішінді құймаларды дайындау әдісі // Қазақстан Республикасының патентіне өтінім № 2021 / 0788.2 11.08.2021 ж.
Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат
Алынған ғылыми нәтижелер құю өндірісінің технологиялық циклдерін оңтайландыру үшін қолданылуы мүмкін.
AP09562116 «Тербелмелі желкенді жұмыс органы бар шағын жел электр станциясының тәжірибелік үлгісінің тораптарының конструкцияларын әзірлеу»ғ.ж. Шоланов К. С.
Өзектілігі
Қолданыстағы турбиналық жел электр станциялары желдің жылдамдығы шамамен 10 м/с болатын тұрақты жел бағыты бар жерлерде тиімді жұмыс істей алады. Қазақстанның кең-байтақ аумақтарында желдің орташа жылдамдығы 3 м/с құрайды, желдің бағыты мен жылдамдығы қысқа уақыт аралығында кең ауқымда өзгереді. Дәл осындай өңірлер үшін желкенді жел электр станциялары электр желілерінен шалғайдағы аудандардың тұрғындары, жеке және шаруа қожалықтары, шағын өнеркәсіптік кәсіпорындар үшін автономды энергия көзі ретінде қарастырылған.
Жұмыстың мақсаты
Желкенді жел электр станциясы үшін параллель манипулятор тораптарының тәжірибелік конструкциясын зерттеу, әзірлеу және дайындау.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
Желкенді ЖЭС жұмыс органының модификацияланған динамикалық моделі жасалды; демпферлік жүйесі және қуатты іріктеу жүйесі бар актуаторлар сияқты манипуляторлы түрлендіргіш тораптарының құрылымы, параметрлері және құрылымдық орындалуы негізделді; қуаты 0.5 кВт желкенді ЖЭС үшін осы тораптардың тәжірибелік үлгілері жасалды. Жұмыс нәтижелерінің әлемде баламасы жоқ.
 |
 |
| МП актуаторының тәжірибелік үлгісі | ЖЭС сынауға арналған стенд |
Зерттеу тобы
- Шоланов Қорганбай Сағынайұлы – ғылыми жетекші, т.ғ.д., ӨҮА каф. профессоры.
Scopus Author ID: 56258478400
ORCID 0000-0002-2077-7883
- Омаров Әнуар Серікұлы — жауапты орындаушы, ӨҮА каф. ЭЭ-19Д тобының докторанты
ORCID 0000-0001-9602-2770
- Мирзабаев Берік Исламбекұлы – ӨҮА каф. ЭЭ-18Д тобының докторанты
Жарияланымдар тізімі:
- Korganbay Sholanov, Berik Mirzabayev, Marco Ceccarelli. Expansibility of Electric Power Production by Sail Wind Power Stations / International Journal of Mechanics and Control. -ISSN: 1590-8844. Принята в печать.
- K.S. Sholanov. Parallel Manipulator of Robots. 2021 / ISBN 2211-09884, Springer
- К.С. Шоланов Основы проектирования промышленных роботов. Учебное пособие / ISBN 978-601-320-435-2, Караганда, Из-во КарТУ, 2021
- Шоланов Қ.С., Омаров А.С. Қолшатыр желкені бар жаңартылған жел станциясы. 2021 / 0233.1, патент күтілуде.
Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат
Нәтижелерді қолдану саласы — жаңартылатын энергетика, жел электр станцияларының жаңа түрлерін құру.
AP09562369 «Мониторинг объектілері ретінде мегаполистердегі жылумен жабдықтау жүйелерінің электр кешендерінің жай-күйін болжау» ғ.ж. Фешин Б.Н.
Өзектілігі
Қазақстан мен ТМД елдерінің инфрақұрылымында орталықтандырылған жылумен жабдықтау жүйелері тіршілікті қамтамасыз етудің үлкен жүйелері мәртебесіне ие болды, оларды жетілдірудің өзектілігі сапаны арттыру және энергия үнемдеу бағытында бірінші кезектегі міндеттердің бірі болып табылады.
Техникалық жүйелерді басқарудың бағдарламалық-техникалық кешендерімен (мысалы, SCADA жүйелерімен) интеграцияланатын геоақпараттық жүйелер мегаполистердің жылумен жабдықтау жүйелерінің жұмыс істеуін оңтайландыру үшін негіз болып табылады.
Жылумен жабдықтау жүйелерін пайдалану, ретке келтіру және перспективалық іс-шаралар проблемаларын шешудің қағидатты жаңа тәсілі мегаполистердің жылумен жабдықтау жүйелерінің жұмыс істеу режимдерін басқарудың қолданыстағы ресурстарын ақпараттық технологиялар құралдарымен интеграциялау болып табылады.
Жобаның мақсаты
Жобаның мақсаты сенімділікті арттыру, энергия үнемдеуді қамтамасыз ету және сорғы станцияларының электромеханикалық жабдықтарының ресурсын азайтуды барынша төмендету үшін мегаполистердің жылумен жабдықтаушы жүйелерінің электр техникалық кешендерінің жай-күйін нақты уақытта бақыланатын Х(t) координаталарының векторын бағалау, эталондық режимдердің векторын есептеу және Z(t)= f((Хэ(t) — X(t))2) сыни ауытқуларды жою арқылы мониторинг объектісі ретінде болжау болып табылады.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
Күтілетін ғылыми нәтиже-бұл басқарудың, бақылаудың және мониторингтің таратылған зияткерлік жүйелерін құру теориясы мен практикасы туралы жаңа білім алу.
Айналмалы машиналардың ресурстарын болжауға арналған MatLAB-Simulink және LabVIEW ортасында мамандандырылған бағдарламалық жасақтама жасалды.
«KAZPROM AVTOMATIKA» ЖШС-мен жасалған шарт шеңберінде «TMEIC» АЭЖ зерттеу үшін мамандандырылған стендте сорғы станцияларының жоғары вольтты электр техникалық кешендерінің динамикалық жұмыс режимдеріне имитациялық зерттеулер жүргізілді.
Математикалық модельдер базасы және сорғы станцияларының электр кешендерінің жұмысының динамикалық режимдерін модельдеу зерттеулерінің нәтижелерінің базасы алынды.
Мегаполистердің жылумен жабдықтау жүйелерінің сорғы станцияларының электромеханикалық жабдықтарының сенімділігін, энергия және ресурс үнемдеуін қамтамасыз ету және әдістемесі мен бағалау жобасы әзірленді.
Алынған нәтижелер басқарудың интеллектуалды жүйелерін құру теориясы мен тәжірибесін дамытуға, сыртқы стохастикалық бұзылуларға ұшыраған таратылған көпөлшемді және көп байланысқан өнеркәсіптік объектілерді бақылауға және басқаруға әсер етеді.
«TMEIC» АЭЖ зерттеуге арналған мамандандырылған стенд |
Зерттеу тобы
1. Фешин Борис Николаевич – ғылыми жетекші, т.ғ.д., ӨҮА каф. профессоры Scopus Author ID 51793548628 ORCID 0000-0002-6444-6429 Researcher ID О-1327-2017 ORCID 0000-0002-6444-6429 2. Калашникова Елена Валерьевна – жауапты орындаушы, ӨҮА каф. ЭЭ-19Д тобының докторанты ORCID 0000-0002-3016-444X 3. Тохметова Құралай Мұратбековна – т.ғ.м., ӨҮА каф. Аға оқытушысы ORCID 0000-0003-3685-6153 |
Жарияланымдар тізімі:
- Тохметова К.М., Фешин Б.Н., Бобряков А.В. «Параметрическая оптимизация автоматизированного электропривода конвейера роботизированного комплекса «ТРИПОД»»// Труды Университета. №1 — 2021г. – C. 159-169.
file:///C:/Users/Kuralai/Downloads/29-60c1be0b83cc7371437908.pdf
- Заявка на патент: №2021/1082.2 от 24.11.2021 «Способ осуществления мониторинга прогнозирования состояний электротехнических комплексов теплоснабжающих систем мегаполисов», авторы Фешин Б.Н., Калашникова Е.В.,Тохметова К.М.
- Калашникова Е.В., Фешин Б.Н., Пешко М. «Monitoring of high-voltage electric drives of pumping units of heat supply complexes of megacities»//
2021 18th International Scientific Technical Conference Alternating Current Electric Drives, ACED 2021 – Proceedings. ISBN 978-166541248-3
https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85114211854&origin=resultslist
Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат
Қолданылу саласы. Ғылыми нәтижелер ҚР, РФ және шұғыл-континенттік климатты басқа елдердің жылумен жабдықтау жүйелерінің сорғы станцияларының электр техникалық кешендерінің мониторинг жүйесін құру үшін қолданылады.
№AP09562222 «Талшықты-оптикалық датчиктер негізінде жаңа буынның ақпараттық-өлшеу жүйесі» ғ.ж. Югай В.В.
Өзектілігі
Талшықты-оптикалық техника мен технология 50 жылдан астам уақыт бойы белсенді дамып келеді. Бұл технологияның дамуы электр сигналының орнына жарық импульсі берілген кезде мүлдем басқа принцип бойынша жұмыс істейтін телекоммуникациялық жүйелерді құруға мүмкіндік берді. Бұл ақпарат беру жүйелерінің өткізу қабілетін арттыруға және оларды дамудың жаңа деңгейіне шығаруға мүмкіндік берді. Талшықты-оптикалық қысым датчигінің (ТОҚД) көмегімен тау-кен қысымын өлшеудің жоғары жылдамдықты таратылған жарылыс қауіпсіз жүйесін құру көмір шахталарында тау-кен жұмыстарын жүргізу қауіпсіздігін арттыруға, сондай-ақ күмбездің құлауына әкеп соғатын тау-кен қазбалары күмбезіндегі механикалық кернеулер шоғырлануының қауіпті аймақтарының пайда болуы туралы уақтылы хабардар етуге мүмкіндік береді. ТОҚД арқалық бекітпесінің құрылымына әсер ететін тау қысымын бақылаудың жоғары дәлдігін қамтамасыз етеді. Тау-кен қысымын бақылау қазба күмбезінің бұзылуы мүмкін авариялық-қауіпті орындарды күшейту бойынша шараларды уақтылы қабылдауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, тау-кен қысымын бақылау материалды үнемдеуге мүмкіндік беретін ең ұтымды бекіту паспортын таңдауға мүмкіндік береді.
Жобаның мақсаты
Қазақстан Республикасының өнеркәсіптік кәсіпорындарында енгізу үшін енжар энергиялы талшықты-оптикалық датчиктер негізінде жаңа буынның ақпараттық-өлшеу жүйесінің тәжірибелік үлгісін әзірлеу
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
— талшықты-оптикалық сенсорлар мен интеллектуалды сенсорлық желілер негізінде өндірістік объектілердің техникалық жағдайын бақылаудың автоматтандырылған жүйесінің барабар математикалық және компьютерлік модельдерін алу. (Индустрия 4.0).
— аппараттық-бағдарламалық кешенді және интеллектуалды сенсорлық желілерді басқару алгоритмін жасау.
— талшықты-оптикалық энергия-пассивті датчиктердің тәжірибелік үлгісін жасау.
 
Енжар энергиялы талшықты-оптикалық сенсорлар негізіндегі жаңа буын ақпараттық-өлшеу жүйесінің зертханалық үлгісі |
Зерттеу тобы
1. Югай Вячеслав Викторович – ғылми жетекші, PhD доктор, Технология және байланыс жүйесі кафедрасының меңгерушісі ORCID iD 0000-0002-7249-2345 Scopus Author ID 8379849200, WoS Researcher ID ABA-7820-2020) 2. Ғалиасқаров Нұрбол Балтабайұлы — жауапты орындаушы, магистр, Байланыс технологиясы және жүйесі кафедрасының аға оқытушысы ORCID iD 0000-0003-3684-1488 Scopus Author ID – 57201113007 3. Алькина Алия Даулетханқызы, инфокоммуникация магистрі, ORCID iD 0000-0003-4879-0593 Scopus Author ID – 57160184600 |
Жарияланымдар тізімі:
- V. Yugay, A. D. Mekhtiyev, S. G. Ozhigin, R. ZH. Aimagambetova, Y. G. Neshina, Y. ZH. Sarsikeyev Using optical fibers (of) to control the stress-strain state of steel structures subject to fatigue failure //Metalurgija 61 (2022) 2, 351-354
- Югай В.В., Мехтиев А.Д., Алькина А.Д., Калиаскаров Н.Б. Результаты измерения механических напряжений и деформаций металлических поверхностей при помощи оптических волокон/ свидетельство авторского права № 20183 от «9» сентября 2021 года
- Югай В.В., Алькина А.Д., Калиаскаров Н.Б., Мехтиев А.Д. Измерение механических напряжений и деформаций металлических поверхностей при помощи оптических волокон// Актуальные проблемы современности №3(33), 185-189
Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат
Талшықты-оптикалық датчиктерге негізделген ақпараттық-өлшеу жүйесі газ бен шаңның қауіпті орталарында өлшеулер жүргізуге, алыс қашықтықтағы және жету қиын жерлерде өлшеулер жүргізуге, тіркеуге мүмкіндік береді. Түрлі тапсырмаларға бейімделуі мүмкін.
Қолдану саласы: тау-кен өнеркәсібі, металлургия, құрылыс.
AP09562666 «Сандық модель негізінде жылумен жабдықтау жүйелерінде жылу энергиясын таратуды басқару жүйесін әзірлеу», ғ.ж. Томилова Н.И.
Өзектілігі
Энергиямен жабдықтаушы жүйелерді жаһандық ауқымда толық ауқымды цифрландыруға түрткі болатын негізгі факторлар: энергия ресурстарын үнемдеу, энергетикалық жүйелер жұмысының қауіпсіз, сенімді және үнемді режимін қамтамасыз ету, қоршаған ортаға зиянды шығарындыларды азайту, планетадағы экологиялық жағдайды жақсарту мен тұрақтандыру болып табылады.
ҚР жылумен жабдықтаушы энергия жүйелерін дамытудың қазіргі кезеңі ел экономикасының барлық салаларының қарқынды техникалық, технологиялық және ақпараттық қайта жарақтандырылуына байланысты энергетикалық және ақпараттық ресурстарға сұраныстың артуымен сипатталады («Электр энергетикасы туралы», «Энергия үнемдеу туралы», «Ақпараттық Қазақстан – 2020», «Ақпараттық Қазақстан – 2030» заңдары, «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы және үкіметтің көптеген қаулылары).
Жобаның мақсаты
Цифрлық модельді пайдалана отырып, жылу желісінің өткізу қабілетін өзгерту негізінде жылу энергиясын беруді және бөлуді басқару жүйесін әзірлеу арқылы жылумен жабдықтаушы энергия жүйесінің жылу энергиясын пайдалану және тасымалдау тиімділігін арттыру.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
Жұмыстың негізгі кезеңдері: жылу желісінің жылу энергиясын беру және тарату бойынша оңтайлы жылу-гидравликалық режимдерді есептеудің ішкі жүйелерін әзірлеу және іске асыру, Негізгі параметрлер бойынша жылу желісінің өткізу қабілетін бағалау, жылу желісінің жылу өткізгіштерінің өткізу қабілетін арттыру әдісімен жылу энергиясын беру мен таратуды басқару.
Жұмыс нәтижелері және олардың жаңалығы: бірыңғай ақпараттық кеңістікте жұмыс істейтін жылумен жабдықтау энергия жүйесінің қызметтері мен бөлімшелерінің автоматтандырылған жұмыс орындарының интеграторы болып табылатын цифрлық модель негізінде жылу энергиясын бөлуді басқару жүйесі әзірленді және іске асырылды.
 |
 |
|
 |
Сандық модельге негізделген жылумен жабдықтау жүйелеріндегі жылу энергиясын таратуды басқару жүйесінің пайдаланушы интерфейсі
Зерттеу тобы 1. Томилова Надежда Ивановна, т.ғ.к., АЕЖ каф. доценті Scopus Autor ID 7194212148 ORCID 0000-0001-8782-5627 Researcher ID B-2794-2019 2. Томилов Александр Николаевич, Ph.D, АЕЖ каф. зертхана меңгерушісі Scopus Autor ID 57201117035 ORCID 0000-0002-0491-1640 3. Искаков Мухамедалим, т.ғ.к., АЕЖ каф. доценті |
|
Жарияланымдар тізімі:
- Томилова Н.И., Томилов А.Н. Информационная модель системы управления распределением тепловой энергией в теплоснабжающих системах // Труды Междунар. науч.-практ. конф. «Интеграция науки, образования и производства – основа реализации Плана нации» (Сагиновские чтения № 13). – Караганда: КарТУ, 2021. – С. 970 – 972.
- Томилова Н.И., Томилов А.Н. Информационные модели объектов управления систем теплоснабжения. Произведение науки // Свидетельство о внесении сведений в государственный реестр прав на объект, охраняемые авторским правом: РК, 11 августа 2021. – №19720. -2 с.
- Томилова Н.И., Томилов А.Н. Условия технологической допустимости теплогидравлических режимов централизованных систем теплоснабжения. Произведение науки // Свидетельство о внесении сведений в государственный реестр прав на объект, охраняемые авторским правом: РК, 11 августа 2021. – №19721. – 2 с.
- Томилова Н.И. Информационные модели объектов управления систем теплоснабжения: Монография. – Караганда: САНАТ-Полиграфия, 2021. – 112 с.
- Tomilova N.I., Tomilov A.N. and etc. Digital models of stabilizing the hydraulic mode of heat supply systems // Journal of Theoretical and Applied Information Technology. – Islamabad: FCE, 2021. В стадии публикации.
- Томилова Н.И., Рыбачук Ю.М., Головачёва В.Н. Цифровое моделирование стационарных режимов систем теплоснабжения на базе инверсных характеристик // Вестник национальной инженерной академии РК: Республиканское общественное объединение, 2021. – №4. В стадии публикации.
- Искаков М.Б., Томилов А.Н. Формализация задачи анализа стационарных режимов сложных теплоснабжающих систем // Вестник национальной инженерной академии РК: Республиканское общественное объединение, 2021. – №4. В стадии публикации.
Әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат
Жүйенің бағдарламалық компоненттері өнеркәсіптік енгізу үшін 100% дайындыққа ие.
Қолданылу саласы
ҚР өнеркәсіптік орталықтары мен елді мекендерінің тұтынушыларына жылу энергиясын беру және тарату бойынша қызметтер көрсететін энергия жүйелері; IT-мамандар мен Жылу энергетикасы мамандарын даярлайтын жоғары оқу орындары.