ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ ФАКУЛЬТЕТІ
Қашықтықтан оқыту факультеті ҚарМТУ РМК бойынша 29.08.2019 ж. № 547 бұйрығымен сырттай-қашықтықтан оқыту факультетінің базасында сырттай оқыту нысанын таратуға және орта арнаулы және жоғары білім базасында қысқартылған білім беру бағдарламалары бойынша білім алушыларға білім беру қызметтерін көрсету үшін қашықтықтан білім беру технологияларын одан әрі дамытуға байланысты құрылды. Факультет деканы болып т.ғ.д., доц. Б. Н. Глотов 2008 жылдан бастап сырттай-қашықтықтан оқыту факультетін басқарды.
Сырттай-қашықтықтан оқыту факультеті ҚарМТУ Ғылыми кеңесінің 20.09.2008 ж. №3 шешімімен қашықтықтан оқыту технологияларын пайдалана отырып, сырттай оқытудың бірыңғай оқу-әдістемелік базасын дамыту, басқаруды оңтайландыру мақсатында сырттай оқытуды және өзекті білім беру факультетін біріктіру жолымен құрылды.
Қарағанды тау-кен институтын ашқан кезде күндізгі оқыту нысанымен қатар өндірістен қол үзбей мамандар даярлау көзделген. Осыған байланысты 1954 жылы кешкі факультет ашылды, оның бірінші деканы И.Л. Деревинский (1954-1957). 1957-1994 жылдар аралығында факультетті: аға оқытушы Б.Г. Христенко (1957-1965 жж.), доценттер: З.М.Кенжин (1965-1975 жж.), В.М. Маляревский (1975-1981 жж.), А.Я. Мамонтов (1981-1985 жж.), З.М. Смағұлов (1985-1989 жж.), И.Д. Арыстан (1989-1994жж.) басқарды. Өткен ғасырдың 90-жылдарында өндіріс салаларындағы дағдарыстық құбылыстарға байланысты кешкі оқыту өзектілігін жоғалтты, ал 1994 жылы кешкі факультет сырттай факультетпен біріктірілді. Факультет жұмыс істеген кезде 6000-нан астам инженер даярланды.
Қарағанды политехникалық институтының сырттай факультеті (ҚарПТИ) 1958 жылы ашылды, ал оның бірінші деканы т.ғ.к., доц. А.Н. Лебедев (1958-1965) болды.
Сырттай факультеттің дамуына 1965-2008 жылдары т.ғ.к., доц.: Ф.Н. Крицевый (1965-1969 жж.), А.Ш. Боженов (1970-1975 жж.), Т.С. Ынтықов (1975-1982 жж.), С.К. Малыбаев (1982-1988 жж.), Б.М. Легких (1988-1999 жж.), Б.А. Жаутиков (1999-2001 жж.), Қ.Б. Қызыров (2001-2008 жж.), сондай-ақ декандардың орынбасарлары: Г.А. Лях, Д.З. Мұхамедьяров, Ф.Ж. Амиркенова, Ф.Н. Булатбаев.
ХХ ғасырдың 60-70 жылдарында өнеркәсіптің қарқынды дамуына байланысты Теміртау, Балқаш, Жезқазған, Көкшетау, Петропавл және Целиноград қалаларында ҚарПТИ жалпы техникалық факультеттері (ЖТФ) ұйымдастырылып, кешкі және сырттай оқыту нысандары бойынша мамандар даярланады. ЖТФ түлектері бастауыш жоғары білім алып, оқуын негізінен сырттай, ҚарПТИ және басқа да жоғары оқу орындарында жалғастырды. Кейіннен бірқатар ЖТФ күндізгі, сырттай және кешкі оқыту филиалы болып қайта құрылды, ал 1990 жылдары аймақтық жоғары оқу орындарын құруға негіз болды.
Теміртау қаласында Қарағанды металлургия комбинатының құрылысына байланысты 1958 жылы металлургия және құрылыс мамандықтары бойынша инженерлік кадрлар даярлау үшін кешкі факультет ашылды. 1963 жылы осы факультет базасында кейіннен Қарағанды металлургия институты (қазіргі Қарағанды индустриалды университеті) болып өзгертілген зауыт – ЖТОО құрылды. Бірінші ректор болып проф. А.Г. Шумаков тағайындалды.
1960 жылы Балқаш кешкі факультеті ұйымдастырылып, оның бірінші деканы доцент О.В. Хорошев (1960-1962) болды. 1963-1976 жж. факультетті Л.И. Лонер (1963-1972 жж.) және Т.М. Игібаев (1972-1976 жж.) басқарды. 1976 жылы кешкі факультет Балқаш жалпы техникалық факультеті (БЖТФ) болып қайта құрылды, оны Т.М. Игібаев (1976-1979 жж.), Н.А. Жайсанбаев (1979-1983 жж.), Е.С. Өтенов (1984-1987 жж.) басқарды.
1961 жылы Жезқазған қаласында ҚарПТИ кешкі факультеті ашылып, оның деканы болып М.С. Колобочкин тағайындалды. 1973 жылы кешкі факультет Жезқазған жалпы техникалық факультеті болып қайта құрылып, 1977 жылы ҚарПТИ филиалы болып қайта құрылды. 1973-1991 жылдар аралығында бұл оқу орнын: М.Д. Түсіпбаев (1973-1975 жж.), З.М. Смағұлов (1975-1978 жж.), М.Н. Шманов (1978-1982 жж.), М. Тоқтамысов (1982-1984 жж.), Н. Жайсанбаев (1984-1988 жж.), Г.К. Жәкенов (1989-1991 жж.) басқарды. 1991 жылы ҚарПТИ Жезқазған филиалы тау-кен технологиялық институтына айналды, ол кейінірек О.А. Байқоңыров атындағы Жезқазған университетін құруға негіз болды.
1972 жылы ҚарПТИ құрамына доцент М.Н. Шманов (1972-1978) және доцент В.Н. Бабинец (1978-1993) басқарған Көкшетау жалпы техникалық факультеті кіреді. 1993 жылы факультет ҚарПТИ филиалы мәртебесіне ие болды. Филиал директоры болып 1996 жылы Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті болып қайта құрылғанға дейін осы лауазымда жұмыс істеген доц. Қ. А. Айтқожин тағайындалды.
1978 жылы ҚарПТИ құрамына доцент Л.В. Нечесов басқарған Петропавл ЖТФ кірді. 1982 жылы ЖТФ ҚарПТИ Петропавл филиалы болып қайта құрылды, оның директоры болып К.О. Оразов тағайындалды. 1996 жылы филиал Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің құрамына кірді.
1981 жылы ҚарПТИ жанынан Целиноград ЖТФ ашылып, оның деканы болып доцент А.Б. Байгаринов тағайындалды. 1993 жылы ЖТФ Ақмола оқу-консультациялық пункті, ал 1999 жылы ҚарПТИ Астана филиалы болып қайта құрылды, оның директоры болып доцент В. Б. Тимченко тағайындалды.
1999 жылы ҚарМТУ Павлодар (директоры Ж.Б. Коваленко), Өскемен (директоры С.Ю. Шевелев), Екібастұз (директоры Г.П. Федотова) қалаларында 2001 жылы жұмысын тоқтатқан филиалдарын ашады.
Айта кету керек, сырттай және жалпы техникалық факультеттердің ашылуы, дамуы және қалыптасуы, оларды ҚарПТИ филиалдарының желісіне қайта құру 20 жыл бойы осы жұмыс учаскесіне жетекшілік еткен сырттай-кешкі оқыту жөніндегі проректор проф. А.Н. Данияровтың есімімен байланысты.
Өзекті білім беру факультетінің тарихы 1994 жылдың қазан айынан басталады, сол кезде ҚарПТИ жедел дайындық факультеті құрылды. Оның құрылуы ҚР нарықтық экономикаға өтпелі кезеңінің талаптарына байланысты болды. Экономика салаларының инфрақұрылымын және еңбек нарығындағы жағдайды өзгерту көптеген азаматтардың қысқа мерзімде жоғары кәсіптік білім алу қажеттілігін тудырды. Бұл өндірістің қажетті мамандарға деген қажеттілігін және азаматтардың толыққанды еңбек қызметін жүзеге асыру үшін базалық білім алу қажеттілігін қанағаттандыруға мүмкіндік берді. Факультеттің құрылуы т.ғ.к., доц. Г.И. Вальштейн (1994-1997) есімімен байланысты.
1997 жылдан бастап 2001 жылға дейін факультетті т.ғ.к., доц. Н.А. Данияров басқарды. Осы кезеңде оқыту жүргізілетін мамандықтар тізбесі кеңейтіліп, тыңдаушылар контингенті ұлғаяды, ал Павлодар (1997 ж.), Өскемен (1999 ж.), Балқаш (1999 ж.) қалаларында факультет базасында оқу орталықтары ашылады. 1999 жылы факультет өзекті білім беру факультеті болып өзгертілді.
2001 жылдың шілдесінен бастап 2008 жылдың қыркүйегіне дейін факультет деканы т.ғ.к., доц. Б.Н. Глотов болды. ҚР экономикасының бірқатар салаларының жандануы мен дамуы тау-кен, геофизикалық, машина жасау бейіні мамандықтары бойынша мамандарды қайта даярлау қажеттілігінің пайда болуына себеп болды. 28 мамандық бойынша тыңдаушылардың жалпы саны 469 адамды құрады.
2004 жылы факультет техникалық ғылымдар мен технологиялардың, әлеуметтік ғылымдар мен бизнестің, қызметтердің кең тізімі бойынша бакалаврларды даярлауға көшті. Факультеттің жұмыс істеген уақытында тек бас ЖОО-да мамандар даярлау 39000-нан астам адамды құрады. Бұл тек Қарағанды мен Қарағанды облысының ғана емес, Астана, Ақтөбе, Көкшетау, Қостанай, Рудный, Степногорск, Екібастұз, Шымкент және көптеген қалаларының тұрғындары да бар. Факультеттің көптеген түлектері әртүрлі деңгейдегі басшылық лауазымдарда да, Қазақстан Республикасының әртүрлі өңірлерінде және одан тыс жерлерде инженерлік-техникалық қызметкерлер ретінде де жұмыс істейді.
Әр уақытта факультетті бітірген: «ҚТЖ» ҰК АҚ бірінші вице-президенті К.С. Таласпеков, «ҚазТрансГаз» АҚ Бас директоры Е.А. Үсенов, ҚТЖ ҰК АҚ «Локомотив» АҚ президенті К.Ж. Сәрсембаев, ҚТЖ ҰК АҚ магистральдық жолдар департаментінің бастығы Б.Х. Садриев, «KEGOC» АҚ Басқарма төрағасы Б.Т. Қажиев, «Қазақтелеком» АҚ Қарағанды облыстық телекоммуникациялар дирекциясының бастығы Б.Р. Аманов, Қарағанды облыстық қоршаған ортаны қорғау басқармасының бастығы Б.А. Смағұлов, «Қазпромгеофизика» АҚ УФ ГАЖ бас геофизигі П.Н. Кравец, «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС қоғамдық-саяси жұмыс жөніндегі сарапшысы С.К. Торыбаев, бокстан Олимпиада чемпионы С.Ж. Сәпиев, Қарағанды қаласы Қазыбек би атындағы аудан әкімі Б.Р. Аманов, Жаңарқа ауданының әкімі С.Ж. Шайдаров, Қарқаралы ауданының әкімі Н.И. Омарханов, ШҚО Катонқарағай ауданының әкімі А.С. Сеитов, Саран қаласының әкімі Е.О. Темірханов, облыстық салық инспекциясы бөлімінің бастығы Т.Е. Гуртовая, Қарағанды облысы бойынша Салық полициясы басқармасы бастығының орынбасары В.Н. Юрцев, Павлодар облыстық «Дидар» телерадиокомпаниясының директоры М.А. Ибраев, «Қазақалтын» ТМК АҚ Бас директоры Р.М. Каракесов, «Қазгеоақпарат» Республикалық геологиялық ақпарат орталығы» ЖШС бас директорының орынбасары К.А. Иргебаев, «Бизнес Инжиниринг» ЖШС директоры В.С. Пучков және т.б.
Қазіргі уақытта қашықтықтан оқыту факультетінде қашықтықтан білім беру технологияларын пайдалана отырып, күндізгі нысанда университет бакалавриатының барлық білім беру бағдарламалары бойынша 789 білім алушыны даярлау жүзеге асырылуда. Оқыту қысқартылған мерзімдерде жүргізіледі: 3 жыл ішінде – ТжКБ базасында және 2 жыл ішінде – жоғары білім базасында.
Қашықтықтан білім беру технологияларын іске асырудың негізгі құралы ретінде оқытушы мен білім алушылар арасындағы өзара іс-қимылды ұйымдастыруға бағдарланған және қашықтықтан оқыту курстарын ұйымдастыруға арналған Univer 2.0 (модульдік объективті бағыттағы динамикалық оқу ортасы) ақпараттық жүйесі пайдаланылады. Қашықтықтан оқытуға арналған цифрлық білім беру ресурстары (ЦББР) «Қашықтықтан оқыту курстары» бөлімінде орналастырылады және жұмыс оқу жоспарына, силлабустарға және оқу мерзімдеріне сәйкес пәндер бойынша бекітіледі. Әр ЦББР оқу нәтижелеріне сәйкес оларды бірнеше апта бойы зерттеу реті, басқа оқу материалдарына сілтемелер беріледі.
«Қашықтықтан оқыту курстары» бөлімінде әр оқушының портфолиосы сақталады: олар тапсырған барлық жұмыстар, оқытушының бағалары мен түсініктемелері, жеке хабарламалары. Бөлімнің техникалық мүмкіндіктері оқытушыға «сабаққа қатысуды» – студенттердің белсенділігін, олардың оқу жұмысының уақытын бақылауға, студенттер бойынша статистиканы жинауға (оларды жүктеу, үй ғимараттарын орындау, тесттер бойынша бағалау), әрі қарай оқу үшін материал қоюға мүмкіндік береді.
Қашықтықтан білім беру технологияларын пайдалана отырып, кадрлар даярлау жүйесін дамыту перспективалары тұрғылықты жеріне және өндірістің қажеттіліктерін қамтамасыз ететін білім беру бағдарламаларының спектрі бойынша әлеуметтік-экономикалық жағдайына қарамастан, халықтың барлық топтары үшін бәсекеге қабілетті жоғары білім алудың қолжетімділігін қамтамасыз ету болып табылады